Χωριζόμενα / μη χωριζόμενα ρήματα

CA47

Και στα γερμανικά υπάρχει η δυνατότητα σχηματισμού σύνθετων ρημάτων με την προσθήκη προθημάτων. Τα σύνθετα ρήματα που προκύπτουν έχουν τις περισσότερες φορές διαφορετική σημασία από τα απλά ρήματα που αποτελούν τη βάση τους.

απλό ρήμα	Παραδείγμα	Σημασία
stehen	Klaus steht am Fenster.	σκέκομαι
σύνθετα ρήματα	Παραδείγματα
verstehen	Die Schülerin versteht die Regel.	καταλαβαίνω
entstehen	Dadurch entstehen keine Kosten.	δημιουργούμαι
gestehen	Paul gesteht Monika seine Liebe.	ομολογώ
bestehen	Es besteht große Feuergefahr.	υφίσταμαι

Τα σύνθετα ρήματα μπορεί να είναι χωριζόμενα ή μη χωριζόμενα. Στα χωριζόμενα ρήματα χωρίζεται το πρόθημα από το ρήμα.

μη χωριζόμενα ρήματα	Παραδείγματα
verstehen	Die Schülerin versteht die Regel nicht.
bestehen	Es besteht große Feuergefahr.
χωριζόμενα ρήματα	Παραδείγματα
aufstehen	Ich stehe sonntags spät auf.
zustehen	Dieses Geld steht mir zu.

Εξαρτάται από το πρόθημα, αν ένα ρήμα είναι χωριζόμενο ή μη χωριζόμενο. Υπάρχουν προθήματα που δεν χωρίζονται ποτέ και άλλα που χωρίζονται πάντα.

Παρατήρηση: Τα χωριζόμενα προθήματα τονίζονται, τα μη χωριζόμενα δεν τονίζονται.

CA47A

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται τα μη χωριζόμενα προθήματα:

μη χωριζόμενα προθήματα

er-

ver-

zer-

be-

ge-

ent-

miss-

hinter-

CA47B

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται τα χωριζόμενα προθήματα:

χωριζόμενα προθήματα
ab-	inne-
an-	los-
auf-	nach-
aus-	rück-
bei-	vor-
dar-	wieder-
ein-	zu-
fehl-	zurecht-
für-	zwischen-

CA47C

Υπάρχουν όμως και κάποια προθήματα, με τα οποία σχηματίζονται και χωριζόμενα και μη χωριζόμενα ρήματα, τα οποία διαφέρουν μεταξύ τους στη σημασία.

χωριζόμενα / μη χωριζόμενα προθήματα	χωριζόμενο ρήμα	μη χωριζόμενο ρήμα
durch-	Er fuhr ohne Anhalt bis zu nächsten Stadt durch. (πηγαίνω χωρίς διακοπή)	Mich durchfuhr Schreck, dass ich erkranke. (διαπερνώ)
über-	Der Fährmann setzt uns auf das andere Ufer über. (μεταφέρω απέναντι)	Er übersetzt den Text ins Deutsche. (μεταφράζω)
um-	Der Fahrer fährt das Verkehrsschild um.(χτυπώ με όχημα και ρίχνω)	Sie umfahren die Unfallstelle. (παρακάμπτω)
unter-	Der Gärtner gräbt den Dünkel unter. (ανακατεύω σκαλίζοντας)	Diese Gerüchte untergraben seinen Ruf. (υπονομεύω)
wider-	Seine Augen spiegelten seine Freude wider. (καθρεφτίζω)	Du widersprichst dir ja ständig selbst. (αντιφάσκω)

CA47D

Το πρώτο συνθετικό μιας σύνθετης λέξης μπορεί να είναι πέρα από τα αναφερθέντα προθήματα και ένα επίρρημα. Τότε το ρήμα είναι χωριζόμενο.

Παραδείγματα για επιρρήματα ως πρώτα συνθετικά	σύνθετα ρήματα	χωριζόμενο ρήμα
weg	weggehen	Du gehst sofort weg!
zusammen	zusammenarbeiten	Wir arbeiten seit Jahren zusammen.
hin	hinstellen	Stell den Koffer hin!
zurück	zurückkommen	Er kommt bald zurück.

Επίσης το πρώτο συνθετικό μπορεί να είναι και ένα επίθετο. Τότε το ρήμα είναι κατά κανόνα χωριζόμενο.

Παραδείγματα για επίθετα ως πρώτα συνθετικά	σύνθετα ρήματα	χωριζόμενο ρήμα
fest	festnehmen	Die Polizei nimmt ihn fest.
frei	freilassen	Ich lasse den Hund frei.
kaputt	kaputtfahren	Fahr das Auto nicht kaputt!
bereit	bereitliegen	Im Hafen liegen Transportschiffe bereit.

Πολύ πιο σπάνια το πρώτο συνθετικό μπορεί να είναι και ένα ουσιαστικό. Τότε τα ρήματα είναι άλλοτε χωριζόμενα και άλλοτε μη χωριζόμενα.

Παραδείγματα για ουσιαστικά ως πρώτα συνθετικά	σύνθετα ρήματα	χωριζόμενο / μη χωριζόμενο
Teil	teilnehmen	Ich nehme am Kongress teil.
Gewähr	gewährleisten	Das Gesetz gewährleistet mir dieses Recht.