Η θέση των ρηματικών τύπων

XA1

Το Prädikat είναι ο βασικός όρος της πρότασης. Υπάρχουν μονολεκτικά και πολυλεκτικά Prädikate. Τα μονολεκτικά αποτελούνται από έναν κλιτό ρηματικό τύπο, ένω τα πολυλεκτικά από έναν κλιτό ρηματικό τύπο και από άλλα μέρη.

	Παραδείγματα
	Peter isst eine Pizza.	μονολεκτικό Prädikat
	Laura hat einen Film gesehen.	πολυλεκτικό Prädikat

Η θέση του Prädikat είναι στα γερμανικά καθορισμένη και σταθερή. Υπάρχουν τρεις τύποι θέσης (Stellungstypen).

Στον Stellungstyp 1 ο κλιτός ρηματικός τύπος καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στην πρόταση, ενώ τα υπόλοιπα μέρη του Prädikat, όταν υπάρχουν, βρίσκονται στο τέλος της πρότασης.

Stellungstyp 1	Παραδείγματα
	Sabine	verkauft	ihr altes Fahrrad	für 100 Euro.		μονολεκτικό Prädikat
	Sabine	wird	ihr altes Fahrrad	für 100 Euro	verkaufen.	πολυλεκτικό Prädikat
		Glied 2			Endstellung
		Glied 2			Endstellung

Σύμφωνα με τον Stellungstyp 1 δημιουργούνται οι ακόλουθες προτάσεις:

	Παραδείγματα
προτάσεις κρίσεως	Monika fährt mit dem Bus zur Universität.
ερωτήσεις μερικής άγνοιας	Warum fährt Monika mit dem Bus zur Uni?
υποκειμενικές χωρίς σύνδεσμο	Es ist besser, Monika fährt mit dem Bus zur Universität.
αντικειμενικές χωρίς σύνδεσμο	Ich vermute, Monika fährt mit dem Bus zur Universität.

Στον Stellungstyp 2 ο κλιτός ρηματικός τύπος καταλαμβάνει την πρώτη θέση στην πρόταση, ενώ τα υπόλοιπα μέρη του Prädikat, όταν υπάρχουν, βρίσκονται στο τέλος της πρότασης.

Stellungstyp 2	Παραδείγματα
	Verkauft	Sabine	ihr altes Fahrrad	für 100 Euro?		μονολεκτικό Prädikat
	Wird	Sabine	ihr altes Fahrrad	für 100 Euro	verkaufen?	πολυλεκτικό Prädikat
	Glied 1				Endstellung
	Glied 1				Endstellung

Σύμφωνα με τον Stellungstyp 2 δημιουργούνται οι ακόλουθες προτάσεις:

	Παραδείγματα
προστακτικές προτάσεις	Komm schnell nach Hause zurück!
ερωτήσεις ολικής άγνοιας	Hast du Geld bei dir?
ευχετικές προτάσεις του μη πραγματικού χωρίς σύνδεσμο	Hätte ich nur mehr Freizeit!
υποθετικές προτάσεις χωρίς σύνδεσμο	Ist das Wetter morgen schlecht, bleiben wir zu Hause.
εναντιωματικές προτάσεις χωρίς σύνδεσμο	Schneit es auch, er fährt mit dem Fahrrad zur Arbeit.
προτάσεις κρίσεως μετά από δευτερεύουσες	Weil sie Geld braucht, verkauft sie ihr Fahrrad.

Στον Stellungstyp 3 ο κλιτός ρηματικός τύπος καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην πρόταση, ενώ τα υπόλοιπα μέρη του Prädikat, όταν υπάρχουν, βρίσκονται πριν από τον κλιτό ρηματικό τύπο στην προτελευταία θέση.

Stellungstyp 3	Παραδείγματα
	..., dass	Sabine	ihr altes Fahrrad	für 100 Euro	verkauft.		μονολεκτικό Prädikat
	..., dass	Sabine	ihr altes Fahrrad	für 100 Euro	verkaufen	wird.	πολυλεκτικό Prädikat
					Endstellung
					Endstellung

Σύμφωνα με τον Stellungstyp 3 δημιουργούνται οι ακόλουθες προτάσεις:

	Παραδείγματα
δευτερεύουσες προτάσεις με σύνδεσμο	Er hofft, dass er sie wiedersieht.
ευχετικές προτάσεις του μη πραγματικού με σύνδεσμο	Wenn ich doch mehr Freizeit hätte!

Παρατήρηση:

Από αυτόν τον κανόνα εξαιρούνται τα Modalverben, όταν συντάσσονται με ένα απαρέμφατο και βρίσκονται στον παρακείμενο ή στον υπερσυντέλικο. Τότε χρησιμοποιείται το απαρέμφατο αντί της μετοχής παρακειμένου και το βοηθητικό ρήμα για το σχηματισμό του παρακειμένου ή του υπερσυντέλικου δεν βρίσκεται στο τέλος της πρότασης, αλλά πριν τους άκλιτους ρηματικούς τύπους.

Παραδείγματα
..., weil ich sofort nach Hause	habe	gehen müssen.
..., dass er sein Auto nicht da	hat	parken dürfen.
..., wenn wir einen Ausflug	haben	machen wollen.

Το ίδιο ισχύει και για τα ρήματα lassen, sehen, hören, όταν συντάσσονται με ένα απαρέμφατο και βρίσκονται στον παρακείμενο ή στον υπερσυντέλικο. Γι' αυτά τα ρήματα είναι επίσης σωστό, όταν το βοηθητικό ρήμα βρίσκεται στο τέλος της πρότασης.

Παραδείγματα
..., weil ich meine Haare	habe	schneiden lassen.
..., weil ich meine Haare	schneiden lassen habe.		επίσης δυνατό
..., dass er seine Tochter	hat	singen hören.
..., dass er seine Tochter	singen hören hat.		επίσης δυνατό
..., wenn wir den Sturm	haben	kommen sehen.
..., wenn wir den Sturm	kommen sehen haben.		επίσης δυνατό

Η ακολουθία των υπόλοιπων μερών του Prädikat

Στα πολυλεκτικά Prädikaten υπάρχουν στην πρόταση δίπλα στον κλιτό ρηματικό τύπο και τα υπόλοιπα μέρη του Prädikat όπως

- μετοχή παρακειμένου,

- απαρέμφατο,

- πρόθημα χωριζόμενου ρήματος,

- κατηγορούμενο ή

- λεκτικό σύνολο σε Funktionsverb.

Στην τελευταία θέση βρίσκεται το απαρέμφατο ή η μετοχή παρακειμένου, πριν από αυτό το κατηγορούμενο ή το πρόθημα χωριζόμενου ρήματος, όπου ο χωρισμός σταματά, και πριν από αυτό το λεκτικό σύνολο σε Funktionsverb.

πριν το πρόθημα	πριν τη μετοχή παρακειμένου ή το απαρέμφατο	τελευταία θέση
λεκτικό σύνολο σε Funktionsverb	πρόθημα χωριζόμενου ρήματος (ο χωρισμός σταματά)	μετοχή παρακειμένου ή απαρέμφατο
	κατηγορούμενο	μετοχή παρακειμένου ή απαρέμφατο

Μερικά παραδείγματα πάνω σε αυτό:

	Παραδείγματα
	Er hat seiner Freundin ein Mobiltelefon geschenkt.	μετοχή παρακειμένου
	Warum will er nächstes Wochenende wieder nach Berlin fliegen?	απαρέμφατο
	Er ist schließlich nach intensiven Behandlungen gesund geworden.	κατηγορούμενο + μετοχή παρακειμένου / απαρέμφατο
	Wer hat das Fenster aufgemacht?	πρόθημα + μετοχή παρακειμένου / απαρέμφατο
	Ihre Wünsche gehen irgendwie immer in Erfüllung.	λεκτικό σύνολο σε Funktionsverb
	Sein Vorschlag wird wieder auf Ablehnung stoßen.	λεκτικό σύνολο σε Funktionsverb + μετοχή παρακειμένου / απαρέμφατο
	Der Vater hat auf seine Kinder großen Einfluß ausgeübt.	λεκτικό σύνολο σε Funktionsverb + πρόθημα + μετοχή παρακειμένου / απαρέμφατο

Όταν τα μέρη του Prädikat αποτελούνται από περισσότερους άκλιτους ρηματικούς τύπους, τότε ο κάθε άκλιτος ρηματικός τύπος βρίσκεται μετά από αυτόν με τον οποίο συντάσσεται.

				Παραδείγματα
			singen	Sie singt.
		hören	+ singen	Er hört sie singen.
	wollen	+ hören		Er will sie singen hören.
wird + wollen				Er wird sie singen hören wollen.